Wybór odpowiedniej formy opodatkowania - czyli sposobu, w jaki naliczany będzie podatek od uzyskiwanych przychodów lub dochodów - ma wielkie znaczenie dla przedsiębiorcy. Przesądza nie tylko o tym, jaką kwotę podatku będziesz płacić, ale także o tym, czy możesz uwzględniać w rozliczeniach poniesione koszty albo np. rozliczać się wspólnie z małżonkiem. W niektórych przypadkach formę opodatkowania narzucają obowiązujące przepisy. W artykule wskazujemy, jakie kwestie warto przeanalizować, zanim zgłosisz swój wybór do Urzędu Skarbowego.
.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie formy opodatkowania możesz wybrać?
- Na czym polega opodatkowanie na zasadach ogólnych tzn. skali podatkowej?
- Co warto wiedzieć o podatku liniowym?
- Kiedy i w jaki sposób możesz stosować ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?
- Kto i na jakich zasadach może skorzystać z karty podatkowej?
- Jakie są wady i zalety powyższych form opodatkowania?
Opodatkowanie na zasadach ogólnych - skala podatkowa
To podstawowa forma opodatkowania, traktowana jako domyślny wybór przedsiębiorcy. W związku z tym, jeśli wybierasz właśnie skalę podatkową, nie masz nawet obowiązku zgłaszania tego faktu do US. Zasada naliczania podatku w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych jest prosta:
- do kwoty 85 528 zł płacisz 17% podatku pomniejszonego o kwotę zmniejszającą podatek (dane do obliczeń są publikowane systematycznie przez Ministerstwo Finansów),
- jeśli podstawa obliczenia podatku jest wyższa, to do kwoty 85 528 zł naliczasz podatek wg stawki 17%, natomiast nadwyżkę, która przekracza tę kwotę - według stawki 32%. Oczywiście w tym przypadku również stosowana jest kwota zmniejszającą podatek.
W tej formie opodatkowaniu podlega uzyskiwany przez Ciebie dochód. Jeśli koszty działalności przekroczą przychód, wykazujesz stratę - jest to o tyle ważne, że nie w każdej formie opodatkowania istnieje możliwość wykazania straty.
Wady i zalety opodatkowania na zasadach ogólnych
Do najważniejszych zalet skali podatkowej należy jej uniwersalność i elastyczność - można stosować ją zarówno w indywidualnej działalności gospodarczej, jak i w przypadku spółek (jawnej, cywilnej oraz partnerskiej), a także w przypadku współpracy z poprzednim pracodawcą. Tylko ona pozwala również na opodatkowanie dochodów uzyskiwanych z kilku źródeł (np. z działalności gospodarczej i dodatkowo z umowy zlecenia). Dla wielu osób kluczową kwestią jest fakt, że tylko w tej formie opodatkowania dostępny jest wariant rozliczania się ze współmałżonkiem. Bardzo szeroki jest również zakres ulg, dostępnych dla podatników korzystających ze skali podatkowej - obejmuje on zarówno ulgę na dziecko, jak i ulgę rehabilitacyjną, termomodernizacyjną, czy też internetową. Od dochodu można odliczyć również składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wpłaty na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). W wielu branżach niezmiernie ważna jest możliwość rozliczania kosztów prowadzonej działalności, ponieważ w znacznym stopniu wpływają one na przychody przedsiębiorstwa - zwróć jednak uwagę, że koszty uzyskania przychodu uwzględnia zarówno skala podatkowa, jak i podatek liniowy, który omówimy za chwilę.
Warto jednak pamiętać, że jeśli Twój dochód przekracza kwotę 85 528 zł, przechodzisz na wyższy próg podatkowy, w którym stawka podatku wzrasta niemal dwukrotnie (z 17% na 32%).
Podatek liniowy
W tym przypadku - jak sama nazwa wskazuje - Twoje dochody opodatkowane są jedną stawką podatku. Wynosi ona 19%. Jeśli decydujesz się na rozliczanie w formie podatku liniowego, masz obowiązek zgłoszenia tego faktu do Urzędu Skarbowego. Warto pamiętać, że wybór podatku liniowego nie oznacza, że musisz pozostać przy tej formie opodatkowania przez cały okres prowadzenia działalności gospodarczej - zmiana będzie jednak możliwa dopiero w kolejnym roku podatkowym.
Jeśli wybierasz podatek liniowy, opodatkowaniu podlega uzyskiwany przez Ciebie dochód. Jeśli koszty prowadzenia działalności przekroczą uzyskiwany z niej dochód, przy obliczaniu kwoty podatku możesz wykazać stratę.
Wady i zalety podatku liniowego
Podatek liniowy dostępny jest dla wszystkich rodzajów dochodów z działalności gospodarczej (w tym ze spółek jawnej, partnerskiej, cywilnej, a także z działów specjalnych produkcji rolnej) - i tylko z niej. Oczywiście możesz rozliczyć w formie podatku liniowego dochody z kilku spółek niemających osobowości prawnej i z indywidualnej działalności gospodarczej. Masz również możliwość odliczania od dochodu kosztów działalności gospodarczej.
Stała stawka podatku w tej formie opodatkowania jest jej niewątpliwą zaletą. Ma ona jednak również pewne wady. W podatku liniowym nie istnieje kwota zmniejszająca podatek, nie masz również możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem ani też korzystania z wielu ulg (z wyjątkiem m.in. ulgi na prace badawczo-rozwojowe, a także możliwości odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wpłat na IKZE). Warto pamiętać również, że podatku liniowego nie mogą stosować przedsiębiorcy świadczący usługi na rzecz byłego pracodawcy.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
To specyficzna forma opodatkowania - możesz wprawdzie zastosować ją do opodatkowania zarówno przychodów z pozarolniczej indywidualnej działalności gospodarczej, jak i spółki cywilnej lub jawnej (o ile jej wspólnikami są tylko osoby fizyczne), ale nie w każdej branży będzie ona możliwa do zastosowania. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie jest dostępny dla właścicieli aptek, firm handlujących częściami samochodowymi, a także producentów większości wyrobów objętych akcyzą. Wyłącznie w tej formie opodatkowania istnieje również limit dochodu indywidualnej DG lub spółki, wynoszący 2 mln EURO. Stawka podatku zależy od branży i może wynosić od 2% do 17%.
Jeśli wybierasz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, opodatkowaniu podlega uzyskiwany przez Ciebie przychód. Ryczałt nie pozwala na odliczanie kosztów prowadzenia działalności, dlatego przy tej formie opodatkowania nie możesz wykazać straty.
Wady i zalety przychodów ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Do największych zalet ryczałtu należy jego stosunkowo prosta i przejrzysta forma oraz fakt, że może być on stosowany przez bardzo wiele podmiotów gospodarczych z różnych branż. Brak możliwości odliczania poniesionych kosztów dla jednych przedsiębiorców będzie stanowić wadę tej formy opodatkowania, natomiast dla innych - którzy ponoszą niskie koszty - okaże się czynnikiem neutralnym. Odczuwalne ograniczenie w przypadku większych firm może stanowić również limit dochodów, które mogą zostać opodatkowane na zasadzie ryczałtu. dosyć obszerna jest natomiast dostępna dla podatników lista ulg, obejmująca ulgę rehabilitacyjną, internetową, termomodernizacyjną, a także odliczenie wpłat na IKZE i darowizn.
Wadą tej formy opodatkowania jest brak opcji wspólnego rozliczania się małżonków i niemożność rozliczania dochodów uzyskiwanych z różnych źródeł. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ma zresztą znacznie więcej ograniczeń, dotyczących np. firm należących do współmałżonków, a podlegających przekształceniom. Dlatego przed zmianą formy opodatkowania na ryczałt należy przeanalizować sytuację przedsiębiorstwa pod kątem ewentualnych ograniczeń.
Karta podatkowa
O ile w przypadku omówionego wcześniej ryczałtu wyłączeniu podlegały niektóre branże, o tyle karta podatkowa dostępna jest jedynie dla wybranych branż. Mogą z niej korzystać m.in. przedsiębiorcy zajmujący się handlem detalicznym żywnością i napojami, artykułami nieżywnościowymi, niektórzy usługodawcy i wytwórcy (w tym ślusarze, jubilerzy, grawerzy, serwisanci urządzeń biurowych, elektronicznych i maszyn, zegarmistrzowie, tapicerzy, stolarze), a także lekarze, weterynarze czy właściciele lokali gastronomicznych. Dokładne informacje znajdziesz w załączniku nr 3 i 4 do Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 1998 Nr 144 poz. 930). W przypadku spółki cywilnej lista branż ulega jeszcze dalszemu zawężeniu.
Stawka podatku w przypadku karty podatkowej zależna jest od wielu czynników (stąd ustawodawca nie podaje tu zakresu procentowego), a wysokość podatku dochodowego oblicza nie sam podatnik, a Urząd Skarbowy. Przy rozliczeniach nie są uwzględniane koszty działalności, nie ma również możliwości wykazania straty.
Wady i zalety karty podatkowej
Karta podatkowa jest bardzo przejrzystą formą opodatkowania. Zakres obowiązków podatnika jest tu mniejszy niż w przypadku innych form, ponieważ odpowiedzialność za obliczenie wysokości podatku spoczywa na Naczelniku Urzędu Skarbowego.
Do wad tej formy opodatkowania należy bardzo duży katalog ograniczeń, dotyczący zarówno branż, jak i formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa. Nie istnieje tu możliwość rozliczenia ze współmałżonkiem, ani też skorzystania z ulg. Przy rozliczeniach nie są uwzględniane koszty prowadzenia działalności, stąd karta podatkowa będzie korzystniejsza dla tych przedsiębiorców, u których koszty są pomijalne.
