Początek 2022 roku przyniósł bardzo duże zmiany, które objęły wszystkich podatników - w tym również przedsiębiorców oraz pracowników zatrudnionych na etacie lub na umowie zleceniu. W naszym artykule koncentrujemy się na obszarze, który budzi szczególne zainteresowanie, czyli na podatkach. Wskazujemy, kto zyskał na zmianach, a kto będzie musiał oddać fiskusowi kwotę wyższą, niż dotychczas?
Z tego artykułu dowiesz się:
Z odliczenia kwoty wolnej od podatku mogą skorzystać przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych. Podatników, którzy wybrali pozostałe formy opodatkowania - czyli podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, bądź kartę podatkową - kwota wolna nie dotyczy. Ta zasada pozostaje aktualna również po zmianach wprowadzanych przez Polski Ład. Osoby prowadzące działalność opodatkowaną według skali podatkowej zyskują, zamiast dotychczasowych 8 tys. zł (ta kwota obowiązuje od 2018 r.), 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku. W przypadku osób rozliczających się ze współmałżonkiem kwota wolna wyniesie natomiast 60 tys. zł. Po uwzględnieniu pozostałych zmian w rozliczeniach (m.in. podniesienia składki zdrowotnej) zapłacimy 5100 zł mniej podatku na osobę - w przypadku małżonków rozliczajacych się wspólnie będzie to 10 200 zł.
Przypomnijmy, że dotychczas I próg podatkowy obowiązywał przy dochodach do kwoty 85 528 zł. Dochód ten objęty był 17% stawką podatku. Natomiast nadwyżka przekraczająca kwotę 85 528 zł opodatkowana była stawką 32%. Po zmianach wprowadzanych przez Polski Ład granica I progu podatkowego przesunęła się na 120 tys. zł. Stawki podatku pozostały bez zmian: 17% dla I progu i 32% dla II progu.
Dodatkowo przedsiębiorcy rozliczający się wg skali podatkowej, a uzyskujący niższe dochody - między 68 412 zł a 133 692 zł - otrzymali tzw. mechanizm zmniejszający obciążenia podatkiem i składką zdrowotną (popularnie określany “ulgą dla klasy średniej”). W tym przypadku odliczenie od dochodu ustalane jest z góry, kwotowo. Zmiany te w zamyśle mają sprawić, że system podatkowy stanie się progresywny, a więc będzie mocniej obciążał przedsiębiorców zarabiających więcej, a w mniejszym stopniu - firmy, które uzyskują niższe dochody.
Przypomnijmy, że dotychczas stawka podatku w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynosiła od 2% do 17%, w zależności od branży. Polski Ład przyniósł obniżenie stawek podatku dla:
Jedną z najważniejszych zmian w składce zdrowotnej jest odejście od dotychczasowych zasad jej naliczania, które były jednakowe dla wszystkich przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład sposób oraz kwoty powiązane zostały ze stosowaną przez przedsiębiorcę formą opodatkowania.
Najważniejszą zmianą jest brak możliwości odliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od zaliczek na podatek dochodowy. Składka na ubezpieczenie zdrowotne dla większości osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wynosi - tak jak dotychczas - 9% podstawy wymiaru, przy czym podstawa wymiaru obliczania jest nie tylko miesięcznie, ale także rocznie. Podstawę roczną stanowi dochód uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym. Wprowadzona została również minimalna roczna podstawa wymiaru składek zdrowotnych, wynosząca 12-krotność minimalnego wynagrodzenia z 1 lutego.
Miesięczną podstawę wymiaru składki dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych stanowi ich dochód za poprzedni miesiąc. Jeśli jednak okaże się on niższy niż kwota minimalnego wynagrodzenia, wówczas składka zdrowotna płacona jest od kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Minimalna kwota składki zdrowotnej wynosi zatem 9% z kwoty 3010 zł, czyli 270,90 zł.
Natomiast miesięczna podstawa wymiaru składki dla przedsiębiorców rozliczających się w formie ryczałtu wynosi:
Kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na 2022 rok nie jest jeszcze znana. Podajemy jednak przykładowe, szacunkowe kwoty, wyliczone na podstawie danych z III kwartału 2021 roku, czyli przy założeniu, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosi ok. 5885 zł:
Uwaga! Ostateczna kwota składek zdrowotnych rozliczana będzie na koniec roku składkowego. Jeśli przy rozliczeniu okaże się, że któryś z progów zostanie przekroczony nawet o 1 zł, wówczas składka za cały rok zostanie naliczona wg tego progu, a przedsiębiorca będzie musiał dopłacić brakującą kwotę. Z tego względu tak istotne jest prawidłowe oszacowanie kwoty przychodów już na początku roku.
Kwota przychodów pomniejszona zostaje o składki na pozostałe ubezpieczenia społeczne, czyli emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe - o ile nie były one już wcześniej wliczone w koszty działalności.
W przypadku osób rozliczających się w formie karty podatkowej, podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia z 1 stycznia danego roku. Będzie to zatem 9% z 3010 zł, czyli 270,90 zł.
Opisane powyżej zasady odnoszą się do przedsiębiorców rozliczających się na podstawie skali podatkowej, ryczałtu lub karty podatkowej. Dla jednej grupy podatników - płatników podatku liniowego - przewidziana została składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9% podstawy wymiaru. Nie może być ona jednak niższa, niż 9% wynagrodzenia minimalnego, czyli 270,90 zł.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że nowa ustawa wprowadza dodatkowe, szczegółowe zasady obliczania podstawy wymiaru składki dla tych podatników, którzy uzyskują dochody z kilku różnych źródeł. Nowością jest ponadto zmiana terminów, w jakich ubezpieczeni zobowiązani są do składania dokumentów i opłacania składek. Podmioty posiadające osobowość prawną muszą dokonać tego do 15. dnia miesiąca (tu nic się nie zmienia), natomiast osoby fizyczne - do 20. dnia miesiąca. O comiesięcznym składaniu deklaracji powinni pamiętać zwłaszcza samozatrudnieni, którzy dotychczas nie mieli takiego obowiązku, jeśli obowiązywała ich najniższa podstawa wymiaru.
